Sıcak daldırma galvaniz (SDG)
Erimiş çinko havuzu içine çeliğin daldırılması işlemidir. Benzer korozyon önleme yöntemlere göre daha belirgin avantajı vardır. Çelik malzeme çinko havuzu içinde iken, erimiş çinko ile reaksiyona girer ve çeliğe üstün bir koruma sağlayan bir alaşım kaplama oluşur. Sıcak daldırma galvanizli (SDG) bir ürün, herhangi bir bakım veya onarım gerektirmeden yıllarca kalabilir. Hemen hemen tüm metaller için korozyonun nedenleri ve oluşma mekanizması aynıdır. Ana neden ve oluşma mekanizması elektro-kimyasal nedenlere dayanırken, değişen parametre nedeniyle farklı metaller üzerindeki etki karakteristiği de değişiklik gösterir.
Korozyon yapısal çelik için ciddi tehlike oluşturmaktadır. Korozyon oluşumu; farklı atmosferik ortamların sonucu olan paslanma ile başlayıp korunmayan yüzeylerde korunanlara nazaran daha hızlı artarak gerçekleşmesiyle sonuçlanır. Atmosferik şartlar sonucunda oluşan korozyon kimyasal bir bozunmadır. Demir ve çelik malzemeler bulundukları bu farklı atmosferik koşullardan etkilenerek fiziksel, kimyasal, elektriksel ve diğer özelliklerini yitirirler. Dolayısıyla korozyon sonucu oluşan paslanma, sadece görüntü bozukluğu olmayıp aynı zamanda metali aşındıran, kullanım ömrünü azaltan kimyasal bir reaksiyondur.
Demir – çelik atmosfer ortamında en hızlı okside olup tahribata uğrayan metallerdir. Bu yüzden çelik yüzeylerin temel olarak atmosfer ile temasından korunmasını sağlayan en etkili, ekonomik ve kesin olan çözüm sıcak daldırma galvaniz yöntemi ile çinko kaplanmasıdır. Sıcak daldırma galvaniz kaplama, çelik ve demirin eriyik çinkoya daldırmak suretiyle kaplanmasına denilmektedir. Malzemenin tüm yüzeyi en kritik noktalara kadar çinko ile kaplanmaktadır. Önceleri parlak bir görünüşe sahip olan kaplama yüzeyi zamanla matlaşarak mat gri renkte koruyucu bir çinko tabakası oluşturur.
Sıcak Daldırma Galvanizleme, erimiş çinko banyosuna daldırılan demir ve çelik malzemelerin yüzeyine çinko ve çinko bileşikleri içeren koruyucu bir kaplama yapma işlemidir. Koruyucu kaplama genellikle birkaç tabakadan meydana gelir. Temel metale yakın olanlar, demir-çinko bileşiklerinden meydana gelmiştir. Üst üste yer alan bu tabakaların en dışında tamamen çinkodan meydana gelen bir tabaka yer alır.
Sıcak Daldırma Galvaniz yöntemiyle çinko kaplanan malzemelerde Fe-Zn arasında gelişen reaksiyonlar sonucunda kaplama içerisinde Fe –Zn fazları oluşmaktadır.( eta, zeta, delta, gama ) Çeliğin tabanından başlayarak, her tabaka dış yüzeye kadar yükselen oranlarda çinko içerir. Bu yüzden ana metal ile kaplama arasında güçlü bir bağ sağlayan Fe-Zn fazlarına doğru kademeli bir geçiş vardır. En üst katman çinko tabakasıdır ve parlaklığı sağlar. Bu tabaka zamanla atmosferik şartlarda kendisini doğaya bırakır, parlaklık kaybolur. İşte bu aşamadan sonra ikinci katman olan zeta katmanı asıl korumayı sağlar. Eta : % 100 Zn, Zeta: % 94 Zn- % 6 Fe, Delta: %90 Zn-%10 Fe, Gamma: %75 Zn- %25Fe Bu koruma korozyonu 15 yıldan 80-100 yıla kadar geciktirir. Böylesi bir koruma hiçbir biyolojik esaslı korumada (boya) yoktur. Boya ve plastik kaplamada hasar gören yerlerde metal paslanır ve kaplama tabakasını kaldırır. Dolayısıyla bu tür kaplamalar sıcak daldırma çinko kaplamaya oranla güvenli ve uzun ömürlü değildir. Ayrıca zaman içinde sürekli bakım gerektirmektedir.
Malzemenin hasar görmesini engelleyemeyeceğiniz gibi; hasar gören bölgede malzemenin içine doğru ilerleyen pas oluşumunu da engelleyemezsiniz. Bu anlamda demir ve çeliğin paslanmaya karşı korunmasında en akılcı ve kesin çözüm metal yüzeylerin ” sıcak daldırma galvaniz ” yöntemiyle kaplanmasıdır. Bu yöntem, metal yüzey ile çinkonun metalürjik bir bağ oluşturması sonucunda malzeme yüzeyinde meydana gelen alaşım tabakaları ile dış etkilere karşı daha dayanıklı ve en uzun koruma ömrüne sahip bir kaplama sağlamaktadır.
Yöntem ve Üretim Şekli
Sıcak daldırma yöntemiyle galvaniz prosesinde ergimiş çinko çeliğin kenar köşe gibi bütün detaylarına ulaşarak bütünsel bir kaplama oluşturur, demir ve çelik malzemeleri atmosferik, toprakaltı ve sualtı korozyonuna karşı korur, sızdırmazlığı sağlar. Böylelikle boyanın ulaşamayacağı bölgelerde çeliğin korozyonunu önler. Metal yüzeyler üzerine direkt olarak uygulanan boya kaplamada ise çatlaklar arasından sızan yağmur veya havanın nemi çeliğe ulaşarak pas oluşmasına dolayısıyla da boyanın zamanla kalkmasına neden olur. Maliyet açısında değerlendirildiğinde boya daha uygun gibi görünse de, galvanizli çeliğin korozif ortamlarda direnç gösterebilme özelliği ve uzun ömürlü olması göz önüne alındığında sıcak daldırma galvanizin daha ekonomik olduğu da anlaşılmaktadır. Çelik, atmosfer ve diğer sert ortamlara maruz projeler için korozyondan korunma çok önemlidir. Genellikle büyük inşaat projeleri için uzun ömürlü, dayanıklı ve 50 – 100 yıllık korozyondan korunma hedefi vurgulanmaktadır.
Sıcak daldırma galvanizin geniş kullanım alanının nedeni, kaplamanın üç katlı koruyucu özelliğidir. Bariyer kaplama gibi, tamamen çelik yüzeyi kaplar ve metalürjik bağ oluşturarak çeliği aşındırıcı etkilerden korur. Kaplamada hasar ya da küçük bir süreksizlik meydana gelse bile, çinko bu bölgede kendini feda ederek çeliği korur. Son olarak, kaplamanın doğal yollardan ayrışması halinde, yüzey üzerinde ek bir koruma tabakasının oluşması sağlanır.
